در این همایش که ریاست آن را دکتر مینو محرز و دبیری علمی آن را مهرناز رسولی‌نژاد برعهده داشت، 30 مقاله در حوزه‌های مختلف مرتبط با ایدز از جمله اعتیاد از سوی محققان و پژوهشگران ارائه شد.
همایش سالانه پژوهش ایدز در ایران از 2جهت قابل‌توجه است؛ یکی اینکه برگزار کننده آن یکی از معدود مراکز تخصصی پژوهش در حوزه بیماری ایدز است و دوم اینکه سخنرانی‌های ارائه شده در همایش، طیفی متنوع از مقالات عمومی تا تحقیقات تخصصی آزمایشگاهی را دربر می‌گیرد.
همایش امسال تحت تأثیر ارتباط میان گسترش بیماری ایدز و اعتیاد تزریقی قرار داشت و دکتر سعید صفاتیان مدیرکل درمان و بازپروری ستاد مبارزه با مواد مخدر در سخنرانی خود با اشاره به این ارتباط گفت: یکی از مشکلات اصلی ما قانع کردن مدیران نسبت به کارایی برنامه‌های کاهش آسیب است.
خیلی اوقات مقامات بالا این برنامه‌ها را می‌پذیرند ولی مدیران پایین‌تر مقاومت می‌کنند. البته خوشبختانه در سال‌های اخیر این فضا تا حدی عوض شده است.
وی افزود: زمانی که ما توانستیم بخشنامه قوه قضائیه در مورد توزیع سرنگ در زندان‌ها را بگیریم راه سختی را طی کرده بودیم.
حتی به خاطر دارم یک مقام قضائی اروپایی با تعجب می‌گفت که صدور این بخشنامه به‌معنای این است که وجود اعتیاد تزریقی در زندان‌ها رسما شناخته شده است.
صفاتیان در ادامه خاطرنشان ساخت : به‌عنوان کسی که 14 سال در حوزه اعتیاد فعالیت کرده است تأکید می‌کنم که بنا بر تجربه جهانی استفاده از معتادان بهبود یافته در برنامه کاهش آسیب بیشترین کارکرد را دارد.
وقتی یک معتاد بهبود یافته با کوله پشتی حاوی 100 سرنگ به محلات آلوده می‌رود، بیشتر از افرادی که تا به حال با اعتیاد تماس نداشته‌اند تأثیرگذار خواهد بود.
صفاتیان با اشاره به دستاوردهای 5ساله برنامه‌های کاهش آسیب بیان داشت: دستگاه خودپرداز سرنگ به‌عنوان بخشی از برنامه آسیب کاربرد خاص خودش را دارد.
داروخانه‌ها و مراکز بهداشتی از صبح تا عصر باز هستند ولی معتادی که نیمه شب به دنبال تزریق است و امکان دارد که با سرنگ مشترک تزریق را انجام دهد، هدف اصلی ساخت و توزیع این دستگاه‌هاست.
وی در پایان اظهار داشت: بعد از آمریکای جنوبی که سال‌هاست برنامه‌های کاهش آسیب را اجرا می‌کند ایران از جمله کشورهایی است که به موفقیت‌های خوبی دست پیدا کرده و امیدواریم در چارچوب ارتباطات بین‌المللی موفق شویم مراکز کاهش آسیب در کشورهای همسایه را با محوریت ایران به یکدیگر متصل کنیم.
دکتر آذرخش مکری، معاون مرکز ملی مطالعات اعتیاد نیز کنترل انتقال بیماری ایدز با کنترل اعتیاد را مورد توجه قرار داد و گفت: درمان نگهدارنده یکی از ارکان اصلی مهار انتقال ایدز است.
در کشورهای توسعه یافته بین 30تا 70 درصد معتادان تحت برنامه درمان نگهدارنده هستند؛ در حالی که کشور ما این آمار به 5 درصد می‌رسد.
این روانپزشک در شرح درمان نگهدارنده افزود: درمان نگهدارنده یعنی ماده مخدر ارزان خوراکی خالص با اثر ملایم که توسط اشخاص متخصص به معتاد داده شده و همراه با مشاوره و آزمایش روند خارج شدن ماده مخدر اصلی و جایگزینی آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی عنوان کرد: این درمان باید در 5 مرحله اثر خود را نشان دهد که از استمرار دریافت دارو و موفقیت در کاهش یا قطع ماده اول آغاز شده و به کاهش رفتارهای پرخطر و بهبود شاخص‌های شغلی و اجتماعی می‌رسد که در انتها به بازگشت معتاد به زندگی عادی مستقل از دارو ختم خواهد شد.
ما تا به حال به مرحله کاهش رفتارهای پرخطر با درمان متادون دست پیدا کرده‌ایم و آمارها نشان‌دهنده کاهش موارد تزریق در معتادانی است که تحت درمان نگهدارنده هستند، بنابراین گسترش بیماری ایدز در میان آنها کاهش پیدا می‌کند.
مکری درمورد مواد جایگزین دیگر نیز یادآور شد: «به غیر از متادون، بوپرونورفین و تنتوراوپیوم هم برای جایگزین کردن مواد مخدر استفاده می‌شود که بوپرونورفین 65 درصد و تنتوراوپیوم
63 درصد از معتادان را در دوره درمان نگه‌داشته است.
مشاهدات نشان دادند که بوپرونورفین هم توانسته رفتار پرخطر را کاهش دهد ولی درمورد تنتوراوپیوم هنوز آمار دقیق مبتلایان به‌دست نیامده است.
دکتر مهدی صداقت، رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از دیگر سخنرانان همایش بود که موضوع صحبت‌های خود را به آمار بیماری ایدز اختصاص داد و گفت: از 1990 تا سال 2005 موارد ابتلا به HIV در جهان 4 برابر شد و تا 40 میلیون نفر پیش رفت ولی با ارائه آمارهای جدید، روند کاهش این بیماری مشاهده شد که پیش‌بینی می‌کنیم این تعداد در پایان سال 2007 به 33 میلیون نفر برسد.
وی با ذکر اینکه در پایان سال 2010 در روسیه 8-5 میلیون نفر، در چین 15-10 میلیون نفر و در هند 20-15 میلیون نفر به ایدز مبتلا خواهند شد، ادامه داد: تا آخر مهر ماه سال‌جاری 18 هزار و 320 نفر آلوده به HIV در ایران ثبت شده است.
براساس برآوردهای جهانی احتمالا بین 70 تا 80 هزار نفر در ایران به HIV مبتلا هستند که اگر یک‌پنجم این تعداد توسط مراکز رسمی ثبت شده باشد نشانه مقابله مؤثر با این بیماری است.
دکتر صداقت درمورد مشخصات بیماران ثبت خاطرنشان کرد: از سال 80 تا 86 تعداد مبتلایانی که رابطه جنسی پرخطر را دلیل ابتلا به ایدز عنوان می‌کردند افزایش داشته است.
در میان این 18 هزار نفر 69 درصد دلیل ابتلای خود را تزریق مشترک مواد مخدر، 9/7 درصد رابطه جنسی، 3/1 درصد فرآورده‌های خونی و 6/0 درصد انتقال مادر به فرزند ثبت کرده‌اند، 1/21 درصد نیز دلیل ابتلای خود را نامشخص دانسته‌اند که در این مورد احتمال رفتارهای پرخطر را نباید از نظر دور داشت.
باتوجه به تأثیر تلاش‌های صورت گرفته در زمینه کنترل اعتیاد تزریقی و به‌تبع آن انتقال ویروس HIV از این راه به‌نظر می‌رسد روند رو به رشد الگوی انتقال جنسی بیماری ایدز هم شایسته توجه بیشتری است؛ همچنان‌که شرکت‌کنندگان در همایش نیز بر آن تأکید داشتند.
